پشت پرده فروش پایان نامه دانشجویان به ضایعاتی چه بود؟
از صبح امروز انتشار ویدئویی از تعداد زیادی پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر که در یک انبار ضایعاتی دپو شده، واکنش‌های فراوانی را به همراه داشته است.
به گزارش راهبرد معاصر؛ تحصیل در نظام آموزش عالی با سختی‌ها و شیرینی‌های زیادی همراه است و آخرین خوان آن، ارائه پایان‌نامه و دفاع از آن است. یک جلسه چند ساعته که دانشجو ماحصل چندسال تلاش خود را به اساتید دانشگاه عرضه می کند و نتیجه آن، توفیق در کسب مدرک تحصیلی خواهد بود.
اگرچه در سنوات اخیر، طرح های زیادی برای تقاضا محور شدن پایان نامه ها ارائه شده، اما به دلیل شکاف عمیق میان صنعت و دانشگاه، پایان نامه های کاربردی بسیار کم شمارند و این موضوع به آزمون و خطاهای مکرر در طرح های صنعتی و کمبود منابع مالی دانشگاه ها منجر شده است.
این هرز رفتن سرمایه‌های علمی، موجب آن شده تا جایگاه "پایان نامه" از یک رساله‌ی علمی به گزارشی برای رفع تکلیف دانشجویان تنزل پیدا کند و رفته رفته اهمیت آن در میان قشر دانشجو و حتی برخی از دانشگاه ها کمرنگ‌تر شود. تا جایی که خرید و فروش پایان نامه به معضلی برای دانشگاه ها و بازاری برای افراد سودجو تبدیل شده است.
از سوی دیگر، پایان نامه‌ها و مقالات دانشجویی (به ویژه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری) که بخش عمده ای از پژوهش های علمی کشور را به عهده دارند، با تزریق این قبیل آثار، به تحلیل رفته اند و دانشگاه ها را از وظایف ذاتی خود دور می کنند. نکته قابل توجه این موضوع، مثبت فرض شدن سرانه رشد علمی کشور و میزان تولید علم در مقایسه با سایر کشورهاست؛ در حالی که توجه به محتوای برخی از این مقالات، علامت سوال بزرگی را روبروی صاحب نظران قرار می دهد.
در این وضعیت که اعتماد علمی به پایان نامه‌ها کمتر شده، کلیپی در فضای مجازی منتشر شد که نشان از وجود بخشی از پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد بوشهر "واحد علوم تحقیقات" در یک انبار ضایعاتی میداد، انباری که به نظر محل دپو کاغذهای بازیافتی بود.
با انتشار این کلیپ حجم زیادی از اظهار نظرها در خصوص نحوه نگهداری یا امحاء این پایان نامه ها در شبکه های اجتماعی دیده شد که بخشی از آن ها انتقاد به برخورد با تلاش دانشجویان و برخی دیگر اشاره به بایگانی دیجیتال این اسناد بود.
دانشگاه آزاد بوشهر: هیچ پایان نامه‌ای را به ضایعات نفروخته‌ایم
رییس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر در پاسخ به خبرنگار ایسنا به اطلاعیه رسمی این دانشگاه در خصوص کلیپ فوق اشاره کرد.
در این اطلاعیه که به طور اختصاصی در اختیار ایسنا قرار گرفته آمده است: در خصوص انتشار کلیپی در فضای مجازی با عنوان «دانشگاه آزاد اسلامی انباری از پایان نامه‌ها را به ضایعاتی فروخت» به جهت تنویر افکار عمومی و رفع برخی گمانه ها به اطلاع می رساند با توجه به اینکه جمعی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر شاغل در نهادها، دستگاه های اجرایی و وزارتخانه‌ها هستند که موضوعات پایان نامه های آنان مرتبط با مسائل و مشکلات آن نهاد مربوطه است، به همین دلیل دانشجویان شاغل در این دستگاه های اجرایی مکلف به تحویل یک نسخه از پایان نامه به سازمان ذیربط هستند که مسئولیت فیلمبرداری و نشر آن بر عهده نهاد مربوطه ای است که دست به فروش پایان نامه ها به ضایعات را داده است، بنابراین هیچ مسئولیتی بر عهده دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر نیست.
این اطلاعیه می افزاید: دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر همانند سایر واحدهای دانشگاهی موظف است که پایان نامه های دانشجویان گرامی را در آرشیو کتابخانه خود به صورت فیزیکی و الکترونیکی نگهداری کند که این موضوع به عنوان یکی از امتیازات ویژه برای واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشجویان به منظور بهره برداری صحیح از پایان نامه ها محسوب می شود.
در پایان این اطلاعیه آمده است: دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر به همه مردم شریف و مسئولان این استان اطمینان می دهد که هیچ انحرافی در امور و ارزش‌های علمی در این دانشگاه وجود ندارد و با قدرت و قاطعیت به وظایف ساختاری خود عمل خواهد کرد.
انتشار پایان نامه ها به صورت فیزیکی، علاوه بر هزینه های زیادی که بر دوش دانشجویان تحمیل می کند، فضای فیزیکی، نیروی انسانی و هزینه های اضافی را نیز از دانشگاه ها طلب خواهد کرد. شیوع ویروس کرونا در کنار همه ی معضلاتی که ایجاد کرده، موجب برگزاری آنلاین جلسات دفاع و کمرنگ‌تر شدن نقش فیزیکی پایان نامه ها شده است.
امید است با ارتقاء زیرساخت های الکترونیک و سامانه های برخط، به زودی با حجم انبوه کاغذ در دانشنگاه های به عنوان خط مقدم تولید علم در جامعه خداحافظی کنیم و شاهد گسترش آرشیوهای دیجیتال و دسترسی همگانی و در هر زمان به منابع علمی باشیم.